„Navigare necesse est” to opowieść jaślanki, Niny Cieślik-Wilk, o urodzonym w Kończycach (obecnie dzielnicy Zabrza), mieszkającym w Kanadzie, profesorze Florianie Śmiei. Treść książki, która właśnie ukazała się nakładem Krośnieńskiej Oficyny Wydawniczej, zawiera rzetelnie opisane aspekty świadectw pamięci, które ciągle uwidaczniają się w dorobku profesora.
W swoim autorskim debiucie książkowym, Nina Cieślik-Wilk wskazuje, że w przypadku twórczości Śmiei, mającej silne podłoże autobiograficzne, pamięć jest rodzajem duchowej wędrówki, ocalającej przeszłość i nadającej nowy sens teraźniejszości, silnie zakorzenionej w śląskim dzieciństwie, stanowiącym „cumę zbawienną”.
Pisarstwo Śmiei odzwierciedla zapamiętaną rzeczywistość (dzieciństwo i emigrację), wartości, postawy, bez ich mitologizowania, staje się motorem konkretnych działań i wyborów, a ponadto stanowi swoistą „spowiedź autobiograficzną”.
Pierwszy rozdział poświęcony został poszczególnym etapom biografii Floriana Śmiei: śląskiemu dzieciństwu, II wojnie światowej, emigracyjnemu Londynowi i Kanadzie.
W drugiej części podstawę rozważań stanowią tomy poetyckie.
Jak pisze autorka: „Śmieja dzieli wspólnotę doświadczenia z pisarzami, którzy na skutek drugiej wojny światowej znaleźli się poza granicami kraju, by później świadomie na emigracji pozostać”.
Wiersze przez niego pisane są wyrazem doświadczeń indywidualnych, ale i wspólnotowych – poszukiwanie tożsamości, próby asymilacji, oswajania londyńskiej, a następnie kanadyjskiej przestrzeni, stosunek do kraju dzieciństwa i dystans wobec Polski współczesnej.
W ostatniej części oglądowi poddane zostały cykle reportaży Profesora. Relacje z podróży po Europie, Ameryce, Kanadzie czy Kubie, uzupełniają świat prozy i poezji Śmiei, dookreślają treści wskazujące na jego zainteresowanie naturą, a rzadziej kulturą danego kraju (wyjątek stanowią tu relacje z wędrówek po Polsce); ukazują niszczącą siłę cywilizacji i upominają się o szanowanie pamięci autochtonów – założycieli danej społeczności.
Świadectwa pamięci, obecne w twórczości literackiej Floriana Śmiei, stanowią odzwierciedlenie głębokich przemian kulturowych, społecznych i politycznych, zachodzących w Europie, Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej oraz na Kubie. Tym, co uwidacznia się w dorobku Profesora jest świadomość mijającego czasu i odpowiedzialność za ocalenie oraz utrwalenie jego migawek w płaszczyźnie indywidualnej, jak i zbiorowej, rejestrowanej z pozycji świadka, ale i uczestnika.
Nina Cieślik-Wilk w styczniu 2014 roku uzyskała tytuł doktora nauk humanistycznych w zakresie literaturoznawstwa o specjalności historia literatury polskiej. Rozprawę doktorską napisała pod kierunkiem prof. Uniwersytetu Rzeszowskiego, dr hab. Jolanty Pasterskiej.
Niniejsza pozycja przedstawia ważny wpis monograficzny do istniejących badań nad literaturą drugiej emigracji niepodległościowej, a zwłaszcza dociekań dotyczących poetów kręgu „Kontynentów”. Zainteresowania naukowe autorki obejmują polską literaturę emigracyjną XX i XXI wieku.
Autorka od 2008 roku pracuje w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym w Jaśle z dziećmi i młodzieżą niepełnosprawną intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym, a także głębokim, w tym ze sprzężeniami. Uczy ich podstaw funkcjonowania osobistego i społecznego, alternatywnych i wspomagających sposobów porozumiewania się (AAC), a także prowadzi zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze w domach podopiecznych. Od lat jest praktykującą zwolenniczką Metody Ruchu Rozwijającego Weroniki Sherborne oraz AAC. Wciąż rozwija swoje pasje i podnosi kwalifikacje, zarówno z literaturoznawstwa, jak i oligofrenopedagogiki, czego potwierdzeniem jest jej życiorys naukowy.
W wolnych chwilach czyta, po czym prezentuje recenzje na autorskim blogu na stronie www.ninbar.pl.
Książka jest do nabycia za pośrednictwem Krośnieńskiej Oficyny Wydawniczej Sp. z o.o., a zamówienia można składać pod adresem e-mail: naczelny@naszglos.com.pl
Cieślik-Wilk N., Navigare necesse est. Świadectwa pamięci w twórczości Floriana Śmiei, Krosno 2005, ss. 267
dr
