Stanowisko radnych startujących z komitetów wyborczych PSPP i SDM, którzy byli przeciwni zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i udzieleniu absolutorium dla Zarządu Powiatu w Jaśle za 2020 rok.

STANOWISKO

w przedmiocie sprawozdania finansowego Powiatu Jasielskiego za 2020 rok wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 r. oraz wniosku o udzielenie absolutorium dla Zarządu Powiatu w Jaśle z wykonania budżetu Powiatu za 2020 r.

Instytucja absolutorium dla zarządów jednostek samorządu terytorialnego służy kontroli wykonywania budżetu przez organ wykonawczy jednostek samorządu terytorialnego,
a zadaniem komisji rewizyjnej jest m.in. zaopiniowanie wykonania budżetu i wystąpienie
z wnioskiem  do rady o udzielenie lub nieudzielenie absolutorium zarządowi. Przed zaopiniowaniem wykonania budżetu Komisja winna przeprowadzić kontrolę (badanie) przedkładanych dokumentów sprawozdawczych. Kontrola wykonania budżetu samorządu powiatowego jest najważniejszą kontrolą przeprowadzaną corocznie przez komisję rewizyjną, która w imieniu rady, jako organu stanowiącego samorządu powiatowego, kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. Jej celem jest dostarczenie niezależnej i obiektywnej informacji, jak kontrolowane jednostki oraz zarząd realizują budżet powiatu. Kontrole budżetowe powinny mieć charakter kompleksowy, obejmujący zarówno zagadnienia finansowe, jak i wykonanie zadań. Podstawą do wydania opinii przez komisję rewizyjną jest przede wszystkim analiza przedkładanych przez zarząd sprawozdań statystycznych i sprawozdania opisowego z wykonania budżetu wraz z opinią regionalnej izby obrachunkowej o tym sprawozdaniu oraz informacją o stanie mienia powiatu.

Komisja rewizyjna dokonuje również oceny wykonania budżetu przez zarząd na podstawie analizy jej pracy kontrolnej i opiniodawczej oraz opinii i wniosków innych komisji, a także wyników z przeprowadzonych kontroli przez państwowe organy administracji państwowej. Na podstawie zebranych materiałów, w tym również opinii i wniosków innych stałych komisji rady, komisja rewizyjna dokonuje oceny wykonania budżetu, biorąc pod uwagę nie tylko kryterium legalności, a więc zgodności z prawem podejmowanych przez zarząd decyzji, lecz także kryterium celowości, rzetelności i gospodarności. W wyniku przeprowadzonej analizy zebranych materiałów komisja rewizyjna jest obowiązana do sporządzenia opinii o wykonaniu budżetu przez zarząd i sformułowania wniosku o udzielenie bądź nieudzielenie absolutorium zarządowi.

Powyższy pogląd co do trybu pracy nad wydaniem opinii w przedmiocie wykonania budżetu i sformułowaniu wniosku do rady o udzielenie lub nieudzielenie zarządowi absolutorium z tego tytułu podzieliła Regionalna Izba Obrachunkowa w Rzeszowie w uzasadnieniu uchwały Nr 6/42/2019 z dnia 13 czerwca 2019 r. w  sprawie zaopiniowania wniosku Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu w Jaśle o udzielenie absolutorium Zarządowi Powiatu w Jaśle  za 2018 rok.

W bieżącym roku Regionalna Izba Obrachunkowa w Rzeszowie w uzasadnieniu do uchwały Nr 6/35/2021 z dnia 14 czerwca 2021 r.  sprawie zaopiniowania wniosku Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu w Jaśle o udzielenie absolutorium Zarządowi Powiatu w Jaśle  za 2020 rok pominęła niewygodne, niewyjaśnione w trakcie prowadzenia badania kwestie i postanowiła „pozytywnie zaopiniować wniosek Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu w Jaśle o udzielenie absolutorium Zarządowi Powiatu w Jaśle  za 2020 rok”. W uzasadnieniu do uchwały składu orzekającego RIO w Rzeszowie możemy m.in. przeczytać: „Po szczegółowej analizie sprawozdania finansowego Komisja uznała, że zostało ono sporządzone prawidłowo, rzetelnie i nie budzi zastrzeżeń. … Ostatecznie Komisja Rewizyjna Rady Powiatu w Jaśle w pełnym składzie zwykłą większością głosów pozytywnie zaopiniowała wykonanie budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 rok (4 Członków za, 3 Członków przeciw). … Skład orzekający stwierdza, że Komisja Rewizyjna Rady Powiatu w Jaśle wypełniła ustawowe wymogi wynikające z art. 270 ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych …”.

Opinia:

My niżej podpisani radni Rady Powiatu w Jaśle wybrani z list KWW „Porozumienie Samorządowe Ponad Podziałami”, „Samorząd dla Mieszkańców” negatywnie opiniują projekt uchwały w sprawie rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego Powiatu Jasielskiego wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 rok (druk 316) i w związku z powyższym będą konsekwentnie głosowali przeciw przyjęciu uchwały w sprawie absolutorium dla Zarządu Powiatu w Jaśle z wykonania budżetu Powiatu za 2020 rok (Druk nr 317) i wskazują na:

1. Konsekwentne kontynuowanie trybu pracy w zakresie rozpatrywania sprawozdania z wykonywania budżetu za 2020 rok narzucone przez radnych z Klubu radnych „Prawo i Sprawiedliwość”, którzy pełniąc kierownicze funkcje w Radzie Powiatu w Jaśle i jej komisjach odpowiadają za organizację pracy Rady i jej komisji, który zaprzecza dotychczasowym dobrym obyczajom utrwalonym przez 5 kolejnych kadencji, a który praktycznie sprowadził się do formalnego wydania opinii przez stałe komisje Rady na temat projektu uchwały w sprawie rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego Powiatu Jasielskiego wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 rok (druk 316). Tryb jasny i czytelny, potrzebna zwykła większość, a więc wszystko jasne, wszystko super, publiczne pieniądze są dobrze, celowo i z gospodarską troską wydawane. Trudno się zgodzić z taką praktyką, aby bez rzetelnego dokonania badania i oceny wykonania budżetu, biorąc pod uwagę nie tylko kryterium legalności, a więc zgodności z prawem podejmowanych przez Zarząd Powiatu decyzji, lecz także kryterium celowości, rzetelności i gospodarności w obszarze działania każdej komisji Rady formułować jakąkolwiek opinię na temat wykonania budżetu. I naprawdę trudno się zgodzić z argumentem, że taki tryb pracy wynika z ogłoszonego na terenie całego kraju stanu epidemii. Przepisy ustawy tzw. covidowskiej z dnia 2 marca ub.r. oraz wprowadzone w pośpiechu w dniu 3 kwietnia 2020 r. zmiany Statutu Powiatu Jasielskiego pozwalały na odbywanie obrad, sesji, posiedzeń komisji, a także podejmowanie rozstrzygnięć, w tym uchwał z wykorzystaniem środków porozumiewania się na odległość lub korespondencyjnie (zdalny tryb obradowania). Wiele samorządów właśnie tak działało i nadal działa, czego nie można powiedzieć o naszym samorządzie powiatowym. Zdecydowanie lepszym argumentem niż rzetelne organizowanie pracy organów samorządu powiatowego było i nadal jest zasłanianie się stanem epidemii. 
2. Konieczność  dokonania, zgodnie z treścią art. 54 ust.1 ustawy u rachunkowości, zmiany sprawozdania finansowego Powiatu Jasielskiego za 2020 rok, dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych.

Przedmiotem rozpatrzenia i zatwierdzenia przez Radę Powiatu w Jaśle jest m.in. sprawozdanie finansowe Powiatu Jasielskiego składające się z:
a)  bilansu wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego sporządzonego na dzień 31 grudnia 2020 roku wykazującego po stronie aktywów i pasywów sumę 22 266 189,85 zł,
b) łącznego bilansu jednostek budżetowych Powiatu Jasielskiego sporządzonego na dzień 31 grudnia 2020 roku wykazującego po stronie aktywów i pasywów sumę 240 558 295,68 zł,
c) łącznego rachunku zysków i strat jednostek budżetowych Powiatu Jasielskiego sporządzonego na dzień sporządzonego na dzień 31 grudnia 2020 roku wykazującego zysk netto w kwocie 18 930 393,96 zł,
d) łącznego zestawienia zmian w funduszu jednostek budżetowych Powiatu Jasielskiego sporządzonego na dzień sporządzonego na dzień 31 grudnia 2020 roku wykazującego zwiększenie stanu funduszu o kwotę 5 291 692,50 zł,
e) informacji dodatkowej.

W przedłożonym przez Zarząd Powiatu w Jaśle „Bilansie z wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego sporządzonego na dzień 31 grudnia 2020 roku wykazującego po stronie aktywów i pasywów sumę 22 266 189,85 zł” zostały zawarte nieprawidłowe dane, które powinny być skorygowane przed ich zatwierdzeniem.

Uzasadnienie konieczności zmiany sprawozdania

Z przepisów ustawy z dnia 5 czerwca 1998 roku o samorządzie powiatowym jednoznacznie wynika, że do zadań Zarządu Powiatu w Jaśle należy gospodarowanie mieniem powiatu  (art. 32 ust.2 pkt 3 ustawy). Gospodarowanie mieniem to nie tylko ich bieżąca eksploatacja i utrzymanie, ale również prawidłowa i zgodna z przepisami ewidencja księgowa.

(wyciągi – wybrane pozycje bilansowe dotyczące „aktywów trwałych” – tabela nr 1)

Tabela przedstawia zmiany w trakcie roku obrachunkowego jakie zaszły i zostały zaewidencjonowane i ujawnione w bilansie Powiatu Jasielskiego w wybranych pozycjach „aktywów trwałych”.

W trakcie analizy przedłożonych dokumentów badaniu podlegały zawarte w „Informacji o stanie mienia Powiatu Jasielskiego – stan na koniec roku obrachunkowego tj. 31 grudnia” co znajduje odzwierciedlenie w poniżej tabeli, która przedstawia dane zawarte w/w informacjach Zarządu Powiatu w Jaśle za lata 2018 – 2020  dotyczące mienia Powiatu Jasielskiego na koniec każdego roku obrachunkowego:

Według informacji Zarządu o stanie mienia w 2018 r. nastąpił wzrost wartości gruntu
o 5.728.246,38 zł, w tym z tytułu:  zwiększenia wartości gruntu – działki nr 1791/15 położonej w Trzcinicy o wartość 5.314.608,09 zł tj. o  „wartość przebudowanego stadionu sportowego” (powierzchnia działki też uległa zmianie z 9.54650 ha do 9.5094 ha).

(Dowód przyjęcia środka trwałego OT z dnia 10.10.2018 r. 1/ZS/2018 obejmującego wykonanie bieżni z nawierzchni poliuretanowej wraz z budową obiektów lekkoatletycznych (skocznie, rzutnie, rów z wodą), nawierzchni trawiastej, odwodnienia bieżni, oświetlenia oraz wykonania widowni obejmującej siedzenia i ogrodzenia między widownia a bieżnią na łączną kwotę 5 234 056,99 zł.

Grunt ze względu na swoją specyfikę nie wymaga nakładów na przystosowanie go do używania, jest bowiem kompletny i zdatny do użytku już w momencie jego nabycia. W świetle przepisów prawa, nabycie gruntu wymaga formy aktu notarialnego, a skoro nadaje się on do wykorzystania już w momencie zakupu, to za dzień jego przyjęcia do używania można przyjąć dzień podpisania aktu notarialnego. Co istotne, na wartość początkową gruntu wpływać będzie wyłącznie cena należna sprzedającemu oraz koszty związane z jego nabyciem, np. opłaty notarialne, sądowe i cywilnoprawne. Wszelkie inne wydatki poniesione po oddaniu gruntu do używania obciążają koszty jako pozostające w związku przyczynowo-skutkowym z wytworzeniem środka trwałego.

Powyższe uregulowania znalazły potwierdzenie w „Załącznika nr 2 do Zarządzenia nr 9/2018 Starosty Jasielskiego z dnia 10 stycznia 2018 r. pn. „Obowiązujące metody wyceny aktywów i pasywów oraz ustalania wyniku finansowego”. Żaden przepis polityki nie wskazuje, że jest możliwe zwiększenie wartości gruntów poprzez jego ulepszenie  tj. poczynione nakłady inwestycyjne.

Poza wszelką wątpliwością jest, że w wyniku działalności inwestycyjnej Powiatu Jasielskiego (uchwała budżetowa Powiatu Jasielskiego na 2018 rok Rady Powiatu w Jaśle  Nr XLVII/354/2017 z dnia 21 grudnia 2017 r. z późniejszymi zmianami wprowadziła zadanie: „Przebudowa stadionu sportowego z rozbudową obiektów lekkoatletycznych przy Zespole Szkół w Trzcinicy” – dział 926 rozdział 92605 zadnie nr 53 w Tabeli nr 4 „Plan wydatków budżetu Powiatu Jasielskiego na inwestycje i zakupy inwestycyjne na 2018 rok”) powstał nowy stadion, który z uwagi na występujące różne stawki amortyzacyjne na poszczególne części składowe tej inwestycji można było przyjąć jako jeden obiekt – środek trwały w grupie II Klasyfikacji Środków Trwałych (290 – Budowle sportowe i rekreacyjne, maksymalna stawka amortyzacji 4,50%) albo kilka obiektów czy budowli zwiększających aktualną wartość, zaewidencjonowanych na działce nr 1791/15 położonej w Trzcinicy, środków trwałych.

Poza wszelką wątpliwością jest fakt, że to Zarząd Powiatu w Jaśle decyduje jaką wysokość stawki amortyzacji przyjmuje na podstawie Klasyfikacji Środków Trwałych i jej wysokość winna znaleźć odzwierciedlenie w dokumencie albo dokumentach OT. Komisji Rewizyjnej został przedstawiony dowód OT z dnia 10 października 2018 r. nr 1/ZS/2018 obejmujący wykonanie bieżni z nawierzchni poliuretanowej wraz z budową obiektów lekkoatletycznych (skocznie, rzutnie, rów z wodą), nawierzchni trawiastej, odwodnienia bieżni, oświetlenia oraz wykonania widowni obejmującej siedzenia i ogrodzenia między widownia a bieżnią na łączną kwotę 5 234 056,99 zł, przyjęty przez Starostę oraz etatowego członka Zarządu.

W trakcie analizy przedłożonych dokumentów Komisja Rewizyjna, pomimo złożonego wniosku, nie otrzymała żadnych dokumentów potwierdzających decyzję Zarządu o zmianie wysokości rocznej stawki amortyzacji środka trwałego ustalonej pierwotnie na poziomie 2,5% rocznie.  

W ramach przeprowadzanego badania przedłożonych i udostępnionych materiałów należy stwierdzić, że

1. w deklaracjach na podatek od nieruchomości składanych Wójtowi Gminy Jasło za lata 2019 i 2020 nie zostały zadeklarowane grunty, w tym grunt obejmujący działkę nr 1791/15 położoną w Trzcinicy,
2. w załączniku do zawartej polisy ubezpieczeniowej nr 1048891777, jak również
   w SIWZ (załącznik nr 6 – tabela nr 2 „Wykaz budynków i budowli w Powiecie Jasielskim” – poz. 31 – budowla „stadion” zaliczony do „obiektów sportowych” o  wartości księgowej brutto (KB) 5.314.608,09 zł – lokalizacja Trzcinica 79, 38-207 Przysieki) zmierzającej do zawarcia ubezpieczenia mienia Powiatu Jasielskiego został ujęty jako środek trwały – budowla „stadion” przeznaczony i użytkowany jako obiekt sportowy.

Szkoda nr PL202007010034 potwierdza, że w wyniku nawałnic, które nawiedziły powiat  w ub.r., uszkodzeniu uległ stadion a nie grunt.

W trakcie posiedzenia Komisji Rewizyjnej w dniu 2 czerwca br. Główny księgowy Starostwa Powiatowego w Jaśle potwierdził, że po uzyskaniu operatu szacunkowego wartości gruntu po podziale cyt. z protokołu: „… będzie konieczne przeszacowanie wartości poszczególnych elementów inwestycji, tak aby można było właściwie zaklasyfikować zrealizowaną inwestycję”.

Należy dodać, że przepisy Ustawy o rachunkowości nie przewidują możliwości aktualizacji w księgach rachunkowych wartości początkowych nieruchomości zaliczanych do środków trwałych, nawet wówczas gdy wartości rynkowe środków trwałych znacznie przewyższają ich wartości początkowe. W świetle tych uregulowań nie można zatem w księgach rachunkowych dobrowolnie podwyższyć wartości początkowych nieruchomości do ich wartości rynkowych.

Z ustawy o rachunkowości wynika, że wartość początkowa i dotychczas dokonane od środków trwałych odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe mogą, na podstawie odrębnych przepisów, ulegać aktualizacji wyceny (art. 31 ust. 3 ustawy o rachunkowości). Aktualizacji tej dokonuje się jednak na mocy odrębnych przepisów prawa i przeprowadza się ją wówczas obowiązkowo. W art. 15 ust. 5 ustawy o pdop oraz art. 22o ust. 1 ustawy o pdof została wskazana delegacja dla ministra właściwego do spraw finansów publicznych, która pozwala określić w drodze rozporządzenia tryb i terminy aktualizacji. Ostatnia taka aktualizacja odbyła się na dzień 1 stycznia 1995 r. Różnice z aktualizacji odnosi się w księgach rachunkowych na kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny.

Warto przypomnieć, że środki trwałe są wprowadzane do ksiąg rachunkowych w wartości początkowej ustalonej na poziomie ceny nabycia lub kosztu wytworzenia. W trakcie używania tych środków wartość początkową zmniejszają odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a powiększają koszty ulepszenia środków trwałych (por. art. 31 ust. 1 i 2 ustawy o rachunkowości).

Na dzień przyjęcia środka trwałego do używania ustala się jego wartość początkową, którą stanowi cena nabycia, o której mowa w art. 28 ust. 2 i 8 ustawy o rachunkowości, lub/i koszt wytworzenia, o którym mowa w art. 28 ust. 3 i 8 tej ustawy, powiększone o koszty finansowania zewnętrznego, o których mowa w art. 28 ust. 8 tej ustawy lub inna wartość, według której środek trwały został po raz pierwszy ujęty w księgach rachunkowych jednostki. Z kolei nie rzadziej niż na dzień bilansowy środki trwałe (zarówno własne, jak i przyjęte w leasing finansowy) wycenia się według cen nabycia lub kosztów wytworzenia, lub wartości przeszacowanej (po aktualizacji wyceny środków trwałych), pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, a także o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości. Powyższe wynika z treści art. 28 ust. 1 pkt 1 ww. ustawy.

Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają – na podstawie art. 31 ustawy o rachunkowości – koszty jego ulepszenia. Za ulepszenie środka trwałego uznawane są te prace, które mają charakter przebudowy, rozbudowy, modernizacji lub rekonstrukcji obiektu środka trwałego i w wyniku tych prac oczekuje się wzrostu wartości użytkowej ulepszonego środka trwałego w stosunku do posiadanej uprzednio (te dwa warunki muszą być spełnione jednocześnie). Należy powtórzyć, że grunt ze względu na swoją specyfikę nie wymaga nakładów na przystosowanie go do używania, jest bowiem kompletny i zdatny do użytku już w momencie jego nabycia.

Powyższe uregulowania oraz stwierdzone nieprawidłowości w pełni potwierdzają fakt, że zachodzą w pełni uzasadnione przesłanki, o których mowa w art. 54 ust.1 ustawy o rachunkowości i do dokonania zmian przedkładanego przez Zarząd Sprawozdania finansowego Powiatu Jasielskiego za 2020 rok.    

3. W procesie opiniowania wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 i udzielania absolutorium Zarządowi z tego tytułu mamy uzyskać odpowiedź na pytanie: jaki jest stan planowanych dochodów i wydatków budżetowych do zrealizowanych, jakie są przyczyny rozbieżności pomiędzy stanem założonym a rzeczywistym, czy winą za owe rozbieżności można obciążyć organ wykonujący budżet?

Analizując przedłożone materiały sprawozdawcze za 2020 rok należy zwrócić uwagę, że  zagadnienia, na które zwrócili uwagę członkowie Komisji Rewizyjnej w osobach: Krzysztofa Buby, Franciszka Miśkowicza i Janusza Przetacznika nie zostały wyjaśnione i w całości obciążają Zarząd Powiatu w Jaśle. Wymienieni radni, członkowie Komisji Rewizyjnej, głosowali przeciw przyjęciu uchwały Komisji Rewizyjnej z dnia 9 czerwca 2021 r. w sprawie wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 rok i wniosku o udzielenie absolutorium Zarządowi Powiatu w Jaśle z tego tytułu w wersji przygotowanej przez Przewodniczącego Komisji Rewizyjnej p. Mateusza Lechwara i złożyli zdanie odrębne do w/w uchwały oraz do „Protokołu z posiedzeń Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu w Jaśle odbytych w dniach 18 maja, 2 i 9 czerwca 2021 r.”, które powinno być udostępnione radnym wraz z innymi dokumentami, w tym uchwałą składu orzekającego RIO w Rzeszowie Nr 6/35/2021 z dnia 14 czerwca 2021 r.  sprawie zaopiniowania wniosku Komisji Rewizyjnej Rady Powiatu w Jaśle o udzielenie absolutorium Zarządowi Powiatu w Jaśle  za 2020 rok. Niestety, to już standard, jak najmniej informacji, po co szum informacyjny skoro jest pozytywna opinia i wniosek.

a) wydatki bieżące w dziale 851 „Ochrona zdrowia”  rozdział 85195 – wydatki
w kwocie 40.500,00 zł – stypendia, w części dotyczącej zawarcia umowy i wypłaty stypendium dla studentki (umowa nr RS-II.8023.42.2020 z dnia 9.11.2020 r.).

Uzasadnienie

W dniu 26 sierpnia 20219 r. Rada Powiatu w Jaśle podjęła uchwałę nr XV/108/2019
w sprawie określenia zasad przyznawania stypendium studentom kształcącym się
w szkole wyższej na kierunku lekarskim. Uchwała Rady została opublikowana
w Dz.Urzęd. Województwa Podkarpackiego w dniu 11 września 2019 roku poz. 4362.

Zgodnie z Regulaminem stanowiącym załącznik do niniejszej uchwały o przyznaniu stypendium decyduje Zarząd Powiatu w Jaśle, po zapoznaniu się ze stanowiskiem Komisji w terminie nie dłuższym niż do 30 września danego roku kalendarzowego – § 5 ust. 7 Regulaminu.

Zarząd Powiatu w Jaśle na posiedzeniu w dniu 5 listopada 2020 r. (protokół nr 102/2020) zaakceptował wniosek studentki i podjął decyzję o przyznaniu stypendium wnioskodawczyni.

Przyznanie stypendium i zawarcie umowy zobowiązaniowej, a tym samym wypłata stypendium, nastąpiła wbrew przepisom ustalonym przez Radę Powiatu w Jaśle uchwałą nr XV/108/2019 w sprawie określenia zasad przyznawania stypendium studentom kształcącym się w szkole wyższej na kierunku lekarskim (Dz.Urz. WP z 2019 roku, poz. 4362)

a) wydatki bieżące w dziale 750 „Administracja publiczna” rozdział 75075 „Promocja powiatu” – wydatki 104.508,11 zł, w tym wydatki na:
a) przygotowanie materiałów, narzędzi do publikacji promocyjnych
i informacyjnych  kwota: 54.492,04 zł (w 2019 roku – 11.487,90 zł),
b) promocję Powiatu 11.712,49 zł (w 2019 roku 65.549,62 zł) dotyczące wydatku w kwocie 2 999,99 zł (faktura VAT nr FA/148/OB/2020 z dnia 18 grudnia 2020 r. za: „realizację, dystrybucję i promocję filmowego dokumentu fabularyzowanego „Wieleżyński – Alchemik z Lwowa zgodnie z Umową o współpracy
z dnia 7 grudnia 2020 roku w Jaśle”.

Uzasadnienie

W dniu 7 grudnia 2020 r. Zarząd Powiatu w Jaśle zawarł umowę o współpracy z Agencją Produkcji Radiowej, Telewizyjnej i Wydawniczej „Obiektyw”. Umowa szczegółowo określała warunki i zasady współpracy.

W rozdziale II „zakres działania i zadania powiatu” i w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym zostały określone zadania publiczne o charakterze ponadgminnym, w tym w punkcie 21 do takich zadań ustawodawca zaliczył „promocję powiatu”. Wymienione w tym rozdziale zadania mogą być finansowane ze środków budżetu powiatu. Żaden przepis nie wskazuje aby zadaniem „publicznym o charakterze ponadgminnym” czy innym zadaniem publicznym była „realizacja, dystrybucja i promocja filmowego dokumentu fabularyzowanego”. Tym samym wydatek w kwocie 2.999,99 zł nie może być pokryty z budżetu powiatu.  

c) wydatki bieżące w dziale 754 Rozdział 75421 plan na zadaniu „Zarządzanie kryzysowe” – wydatki bieżące – kwota przeznaczona na to zadanie: plan: 166.500,00 zł, wykonanie: 100.515,02 zł w części dotyczącej wydatków w ramach przeciwdziałania COVID-19 w wysokości 8.300,00 zł.

Uzasadnienie

Na powyższe wydatki złożyły się dwie kwoty tj. 7.000,00 zł z tytułu „utrzymania w stałej gotowości obiektu do kwarantanny zbiorowej w Trzcinicy” oraz 1.300,00 zł za „usługi gastronomiczne podczas kwarantanny w internacie szkoły w Trzcinicy”. Zgodnie z przepisami art. 33 ust. 7 ustawy z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U z 2020 r. poz. 1845) w przypadku konieczności poddania izolacji lub kwarantannie osób, odpowiednie pomieszczenia, wyposażenie oraz skierowanie do pracy osób posiadających odpowiednie kwalifikacje zapewnia wojewoda.

W trakcie analizy dokumentów sprawozdawczych nie zostały okazane Komisji inne dokumenty, decyzje itp. dotyczące przekazania tych zadań na samorząd powiatowy.

Tym samym zadania i związane z wykonywaniem tych zadań wydatki ciążą na wojewodzie i w całości obciążają Skarb Państwa i mogą być finansowane z budżetów samorządów po zawarciu stosownego porozumienia i refundacji poniesionych wydatków na zasadach określonych w takim porozumieniu.

d) wydatki majątkowe w dziale 851 „Ochrona zdrowia”- dotacja dla Szpitala Specjalistycznego na dofinansowanie zadań inwestycyjnych – zakup aparatu do diagnostyki molekularnej SARS CoV -2

 Uzasadnienie

W dniu 3 listopada 2020 r. Dyrektor Szpitala Specjalistycznego w Jaśle wystąpił z pisemnym wnioskiem do Zarząd Powiatu w Jaśle o dofinansowanie zakupu aparatu do diagnostyki molekularnej do Pracowni Mikrobiologii Szpitala Specjalistycznego w Jaśle. Wnioskowany do dofinansowania w kwocie 170.000,00 zł  aparat ma służyć do szybkiej diagnostyki w kierunku SARS CoV-2. Zarząd Powiatu nie skorzystał z posiadanych uprawnień „covidowych” i samodzielnie nie dokonał stosownych zmian budżetowych, ale w trybie bardzo pilnym przygotował projekt uchwały Rady w przedmiocie zmiany uchwały budżetowej Powiatu Jasielskiego na 2020 rok zrzucając odpowiedzialność decyzyjną z Zarządu na organ uchwałodawczy. Rada Powiatu w Jaśle, z naruszeniem prawa, podjęła Uchwałę nr XXXIII/237/2020 z dnia 6 listopada 2020 r. w sprawie zmiany uchwały budżetowej Powiatu Jasielskiego na 2020 rok i przyznała dotację Szpitalowi w wnioskowanej wysokości 170.000,00 zł na zakup przedmiotowego aparatu.

Powyższy aparat został zakupiony przez Szpital  po przeprowadzaniu postępowania w trybie  art. 6a ustawy z dnia 02 marca 2020 r. o szczególnych związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 1842 ze zmianami). Pierwsze badanie wykonano dopiero 17 lutego 2021 r., a średni koszt badań aparatem do diagnostyki molekularnej jest wysoki i wynosi 576,00 zł i jest znacznie wyższy niż refundacja z NFZ, która aktualnie wynosi 280,00 zł.  W okresie od 17 lutego 2021 r. do 21 kwietnia 2021 r. Szpital łącznie wykonał 99 badań, w tym 8  w lutym, 46 w marcu i 45 do 21 kwietnia br. 

Zarząd Powiatu rekomendując przyznanie dotacji z budżetu powiatu na zakup przedmiotowego aparatu nie dokonał dogłębnej analizy zasadności i konieczności dokonania przez Szpital takiego zakupu pod względem gospodarności i celowości. Sprzęt (aparatura) tego typu, ale o większej mocy przerobowej, powinien być już zakupiony w początkiem ubiegłego roku i umożliwiać:

1. zabezpieczenie szybkiej, wiarygodnej diagnostyki w okresie pandemii,
2. wykonywanie badań komercyjnych, co w sytuacji finansowej Szpitala nie byłoby bez znaczenia.

Przy takich danych, trudno doszukać się celowości czy gospodarności w wydatkowaniu publicznych pieniędzy.

Uwagi ogólne do realizacji wydatków budżetowych

a) kontrole wydatkowania udzielonych z budżetu dotacji

Komisja dokonuje oceny wykonania budżetu, biorąc pod uwagę nie tylko kryterium legalności, a więc zgodności z prawem podejmowanych przez zarząd decyzji, lecz także kryterium celowości, rzetelności i gospodarności. W przypadku udzielania dotacji z budżetu powiatu należy sprawdzić czy cel został osiągnięty przez podmiot dotowany, a wydatki nastąpiły zgodnie z obowiązującymi przepisami.

W przedkładanym Komisji i Radzie Powiatu w Jaśle „Sprawozdaniu z wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 rok” występują wydatki w formie udzielanej dotacji tak na wydatki majątkowe jak i wydatki bieżące.

Wydatki na dotacje miały być przedmiotem kontroli Komisji, w oparciu o udostępnione materiały i dokumenty zgodnie ze złożonym wnioskiem radnego Janusza Przetacznika poz. nr 18 w  brzmieniu: „Protokół lub protokoły z kontroli przeprowadzonych  w 2020 roku w podmiotach, które otrzymały w 2020 roku dotacje z budżetu powiatu.”  W tej części wniosek radnego o udostępnienie materiałów nie został zrealizowany, gdyż żadne kontrole w 2020 r. i w 2021 roku w zakresie udzielonych w 2020 roku dotacji nie zostały przeprowadzone. Na posiedzeniu Komisji w dniu 2 czerwca 2021 roku członkom Komisji został okazany protokół z takiej jedynej kontroli, która została przeprowadzona w 2019 roku i dotyczyła udzielonej dotacji dla Społecznego Liceum Ogólnokształcącego STO w Jaśle za 2018 rok.

Bez takiej wiedzy, tylko na podstawie informacji zawartych w „Sprawozdaniu z wykonania budżetu za 2020 rok” trudno dokonać realnej oceny, czy udzielone z budżetu dotacje zostały wykorzystane w sposób prawidłowy i czy cel publiczny został, przy ich udziale osiągnięty.

b) sprawy sądowe, postępowania administracyjne

W trakcie badania materiałów sprawozdawczych Komisja otrzymała niepełne dane dotyczące spraw sądowych tych zakończonych i kontynuowanych. W pełni kompletna była informacja dotycząca zakończenia w 2020 roku  sprawy przeciwko „Architects & CD Andrzej Chrzanowski” obejmującej zasądzenie od pozwanego na rzecz Powiatu Jasielskiego kwoty 390.000,00 zł wraz z odsetkami ustawowymi liczonymi od dnia 26 sierpnia 2019 r. do dnia zapłaty. Wg otrzymanej informacji Powiat Jasielski w latach 2018-2020 poniósł wydatki z tytułu:

1. opłaty sądowej od pozwu                                                       19.500,00 zł,
2. opłaty sądowej od apelacji                                                     18.525,00 zł,
3. koszty procesu  za obie instancje                                           25.234,30 zł,
4. koszty opinii pranej oraz wynagrodzenia pełnomocnika         5.951,08 zł,

                                                               Razem wydatki:       69.210,38 zł

       a wyegzekwował kwotę 23.552,70 zł.

Dalsze informacje, które otrzymała Komisja ograniczyły się do przekazania informacji o dwóch sprawach kontynuowanych i nie zakończonych w 2020 roku tj.:

1. sporu z właścicielem nieruchomości położonej w Nowym Żmigrodzie
   o odszkodowanie,
2. skargi kasacyjnej Zarządu Powiatu w Jaśle z dnia 2 lipca 2020 r. wnoszonej do Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie na wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 27 lutego 2020 roku sygn. akt II SA/Rz 1260/19 w sprawie ze skarg Barbary Wierdak-Cyboroń i Wojewody Podkarpackiego na uchwałę Zarządu Powiatu w Jaśle z dnia 27 sierpnia 2019 roku nr 110/19 wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego sporządzonego na dzień 31 grudnia 2020 roku wykazującego po stronie aktywów i pasywów sumę 22 266 189,85 zł, stwierdzającego nieważność zaskarżonej uchwały.

Do pierwszego posiedzenia Komisji tj. 18 maja 2021 r. obie wymienione sprawy zostały zakończone i w obu przypadkach były to rozstrzygnięcia niekorzystne dla samorządu, które już skutkują albo skutkować będą  kolejnymi wydatkami w 2021 r. i być może również w latach następnych. W pierwszym przypadku zasądzona kwota to 133.317,00 zł, w drugim przypadku skarga kasacyjna Zarządu została oddalona, a taki wyrok w konsekwencji może oznaczać kolejne spory i ewentualne wydatki.

Komisja nie otrzymała informacji o wysokości poniesionych wydatków z budżetu powiatu za 2020 rok w obu powyższych sprawach, które zostały już zakończone.  

c) upoważnienie Zarządu  do dokonywania zmian w uchwale budżetowej – § 8 Uchwały budżetowej Powiatu Jasielskiego na 2020 rok Rady Powiatu w Jaśle 
Nr XX/161/2019 z dnia 19 grudnia 2019 r

Na podstawie udostępnionych w dniu 2 czerwca 2021 r. materiałów należy stwierdzić, że dokonując zmian, w trakcie roku budżetowego, w uchwale budżetowej Zarząd Powiatu w Jaśle korzystał nie tylko z ustawowych uprawnień, ale również i upoważnień zawartych w tej uchwale.

Zgodnie z przepisami ustawy  z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych w uchwale budżetowej organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego może upoważnić zarząd do m.in.: „dokonywania innych zmian w budżecie, w zakresie określonym w art. 258 tej ustawy.W toku wykonywania budżetu zarząd może dokonywać zmian     w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego polegających na zmianach planu zgodnie z przepisami art. 257 ustawy. Inne zmiany w planie wydatków niż wymienione  art. 257 wymagają upoważnienia, konkretnego wskazania określonych czynności, przez organ stanowiący tj. radę powiatu.  Przyjęte w uchwale budżetowej upoważnienia  z jednej strony pozwalały Zarządowi na skuteczną i płynną realizację przez Zarząd wydatków bieżących  w ramach działu, ale z drugiej strony sprzyjały rozprężeniu dyscypliny budżetowej w obszarze  „wynagrodzenia ze stosunku pracy wraz ze składkami od nich naliczanymi”, które zostały przyjęte przez Radę w uchwale budżetowej – § 2 ust. 4 lit.a (wysokość wydatków na wynagrodzenie i składki od nich naliczane) – tabela nr 3 „Plan wydatków bieżących
w jednostkach budżetowych” i bez zgody Rady wielkości te raczej nie powinny być zmieniane, gdyż przewidywane wykonanie planu po zmianach w tym obszarze stanowi podstawę sporządzenia projektu budżetu na kolejny rok budżetowy, a więc de facto pozostaje poza sferą decyzji Rady. 

W tabeli zostały zestawione zmiany wysokości wydatków bieżących w zakresie wynagrodzeń wybranych jednostek powiatowych:

Z przedłożonych i udostępnionych dokumentów wynika, że Zarząd skwapliwie skorzystał z upoważnienia Rady do zwiększenia wydatków z przeznaczeniem na „wynagrodzenia ze stosunku pracy wraz ze składkami od nich naliczanymi” również i dla tych jednostek, dla których Rada obniżyła pierwotnie zakładany w projekcie budżetu limit wydatków na wynagrodzenia.

Rada winna rozważyć ograniczenie upoważnienia Zarządu do dokonywania zmian budżetowych w trakcie roku budżetowego, dla których Rada w uchwale budżetowej określiła limit wydatków.

Podsumowanie

Reasumując, biorąc powyższe pod uwagę głosowaliśmy przeciw przyjęciu projektu uchwały :

1.  w sprawie rozpatrzenia i zatwierdzenia sprawozdania finansowego Powiatu Jasielskiego wraz ze sprawozdaniem z wykonania budżetu Powiatu Jasielskiego za 2020 rok (druk 316),
2. w sprawie absolutorium dla Zarządu Powiatu w Jaśle z wykonania budżetu za 2020 rok (druk nr 317).

           Krzysztof Buba                      Franciszek Miśkowicz                  Janusz Przetacznik

        Bożena Macek Lubaś              Antoni Zwierzyński        Jan Urban          Ewa Wawro

Artykuł powiązany Absolutorium i wotum zaufania dla Zarządu Powiatu w Jaśle