piątek, 8 listopada, 2024

70 lat temu Jasło zostało wyzwolone

0
70 lat temu Jasło zostało wyzwolone
Udostępnij:

We wrześniu 1944 r. miasto Jasło zostało wysiedlone a następnie całkowicie zburzone. Dopiero na początku 1945 r. Armia Czerwona w ramach wielkiej ofensywy styczniowej przystąpiła do wyzwalania miasta Jasła i powiatu jasielskiego.

Na kierunku Jasła w ramach 1 Frontu Białoruskiego operowały oddziały 38 armii gen. Moskalenki skoncentrowane w rejonie Wrocanki, Tarnowca i Potakówki oraz Glinika Polskiego i Łubna Szlacheckiego. Oddziały te wzmocnione zostały artylerią 1 Czechosłowackiego Korpusu Armijnego. Natarcie rozpoczęło się o świcie 15 stycznia 1945 r. Uderzenie w rejonie Dębowca przełamało obronę niemiecką i o godzinie 20 wieczorem, po wcześniejszym zajęciu Osobnicy, oddziały radzieckie zajęły Harklową. Zablokowana została tym samym wojskom niemieckim droga odwrotu w kierunku Gorlic. W tym dniu wyzwolony został też Żółków po tzw. Pohulankę.

 

Rankiem 16 stycznia wznowiono działania i żołnierze 76 Perekopskiej Dywizji Artylerii Przeciwlotniczej około godziny 11 zajęli miasto. Jej dowódca płk. Fiodor Daniłowicz Bolbat za wyzwolenie Jasła został uhonorowany tytułem Honorowego Obywatela Miasta Jasła. Warto zaznaczyć, że jest on również Honorowym Obywatelem Miasta Oświęcimia. Podczas walk w rejonie Jasła wyróżnili się również Czechosłowaccy Artylerzyści. Wchodzące w skład 1 Czechosłowackiego Pułku Armijnego pułki 2,4 i 5 otrzymały nazwę „Jasielskich”, a dzień 15 stycznia został ustanowiony „Dniem Artylerii” w Czechosłowackiej Armii Ludowej. Przez szereg lat wydarzenia te upamiętniał pomnik na placu Żwirki i Wigury. Była to haubico-armata ustawiona tam w XX rocznicę wyzwolenia Jasła spod okupacji hitlerowskiej. Stanowiła ona dar Czechosłowackiej Armii Ludowej. Została usunięta w 1992 r. Obecnie można ją podziwiać w Muzeum Pałac w Dukli. Wielu mieszkańców Jasła pamięta również stojący w parku miejskim „Pomnik Wdzięczności” upamiętniający żołnierzy radzieckich poległych podczas walk o Jasło i okoliczne miejscowości.

Mieszkańcy Jasła, którzy z utęsknieniem wyczekiwali wolności zaczęli powracać do ruin dopiero w dniu 17 stycznia 1945 r. Już w następnych dniach zaczęli powracać do miasta pierwsi mieszkańcy. W zgliszczach starali się odnaleźć resztki dobytku, jakiś osłonięty kąt, w którym mogli by zamieszkać. W dniu 17 stycznia z Rzeszowa przybyła „Grupa Operacyjna”, która przejęła miasto w imieniu władz polskich od radzieckiego komendanta wojskowego Sokołowa. Wydarzenia te upamiętnia nazwa ulicy 17 stycznia. Jest to również data wyzwolenia Warszawy.

Dziś data ta wzbudza wiele kontrowersji, dla niektórych 17 stycznia 1945 r. to początek nowej okupacji. Wtedy do zrujnowanego miasta zaczęło powracać życie. Dziś wydarzenia te upamiętnia nazwa ulicy 17 stycznia.