„Nikt nie jest tak silny, by nie potrzebował pomocy i nikt nie jest tak słaby, by nie mógł pomóc innym” – to przesłanie, jakim kieruje się Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych „Podkarpacie”. W niedzielę uroczyście obchodzili jubileusz 20-lecia swojej działalności.

Uroczystości jubileuszowe rozpoczęły się od mszy św. odprawionej w kościele p.w. Matki Boskiej Częstochowskiej. W okolicznościowym spotkaniu integracyjnym członków i sympatyków SON Podkarpacie, zorganizowanym w jednej z jasielskich restauracji, wzięli udział przedstawiciele władz samorządowych wszystkich szczebli: senator Alicja Zając, poseł Bogdan Rzońca, wicemarszałek województwa podkarpackiego Maria Kurowska, etatowy członek zarządu powiatu w Jaśle Tadeusz Górczyk oraz burmistrz Jasła Ryszard Pabian.

Chęć życia była silniejsza

Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych Podkarpacie z siedzibą w Jaśle powstało z inicjatywy Ryszarda Dzika, znanego chyba wszystkim jaślanina. Znanego nie z faktu, że od lat porusza się ulicami miasta na wózku inwalidzkim, ale poprzez jego aktywną działalność społeczną na rzecz osób niepełnosprawnych. Od 1981 roku, po wypadku samochodowym, porusza się tylko na wózku inwalidzkim. – Miałem dwadzieścia kilka lat i nagle moje życie straciło sens. Urwało się wszystko, życie nie miało celu, nie miałem pomysłu na życie, była tylko pustka i cztery ściany pokoju – wspomina R. Dzik, prezes SON Podkarpacie.

W 1994 r. trafił na turnus aktywnej rehabilitacji w Spale, miesiąc późnej w Zamościu. – Dwa tygodnie turnusu zmieniło zupełnie moje spojrzenie na świat, chciałem żyć pełnią życia, działać i co najważniejsze szerzyć te idee dalej. Razem z kolegą z Gorlic, którego poznałem w Spale postanowiliśmy działać. Rozpoczęliśmy kampanie by dotrzeć do osób na wózkach i wyciągnąć ich z domów. Pomogła nam stacja RMF FM, a także nagłaśnianie informacji poprzez kościoły.

Udało się. W grudniu 1994 r. Stowarzyszenie Osób Niepełnosprawnych „Podkarpacie” zostało zarejestrowane. W 1995 r. zorganizowali pierwszy grupowy wyjazd „wózkowiczów” do Spały. Potem były kolejne wyjazdy na turnusy rehabilitacyjne i aktywnej rehabilitacji, prezentacje sprzętu rehabilitacyjnego, szkolenia dotyczące problematyki osób niepełnosprawnych. Dużym echem odbiły się ogólnodostępne imprezy integracyjne organizowane przez SON: Festynu Integracyjnego, odbywający się cyklicznie Jasielski Turystyczno – Nawigacyjny Rajd Samochodowy „Podkarpacie”, który jest eliminacją do mistrzostw okręgu rzeszowskiego, a potem do mistrzostw Polski – Zmotoryzowanych Niepełnosprawnych. W 2003 r. Stowarzyszenie było współorganizatorem Raj Koncertów w Jaśle i Krośnie, Akcji Charytatywnej „Własny Tornister”, nagrania teledysku pt. „Tacy sami”, a w 2004 r. z Fundacją Ewy Błaszczyk „A Kogo” koncertu pn. „Pozwólmy im się obudzić”, który odbył się w Sali Kongresowej w Warszawie, a następnie „Raj Koncertu” w Jaśle.

Przez 20 lat działalności SON odbyło się także wiele różnego rodzaju imprez okolicznościowych, wycieczek, ognisk itp., które miały na celu aktywizację i integrację osób niepełnosprawnych. Sukcesem było uruchomienie w 2008 r. w Jaśle punktu konsultacyjno – informacyjnego dla osób niepełnosprawnych.

Dzięki staraniom prezesa Dzika, w 1999 r. miasto Jasło przystąpiło do programu samorządowego pn. „Jasło bez barier”. Program obejmował szeroki zakres działań samorządu i organizacji pozarządowych na rzecz uczynienia Jasła miastem przyjaznym, bezpiecznym i dostępnym dla wszystkich jego mieszkańców. Opracowana wówczas tzw. „mapa dostępności” wyznaczyła ciągi komunikacyjne, parkingi i budynki użyteczności publicznej, które wymagały działań inwestycyjno-modernizacyjnych w zakresie likwidacji barier architektonicznych, co umożliwiło osobom niepełnosprawnym pełniejszy udział w życiu codziennym.

Na mieście się nie skończyło. We współpracy Stowarzyszenia ze Starostwem Powiatowym uruchomiono szereg działań w ramach powiatowego programu samorządowego na rzecz osób niepełnosprawnych pn. „Domino”. W efekcie obu projektów przystosowano do potrzeb osób niepełnosprawnych wiele obiektów (podjazdy, windy) i ciągów komunikacyjnych.

Nie zabrakło także działań promocyjnych i zdrowotnych na rzecz osób niepełnosprawnych, sprzyjających łamaniu wszelkich, nie tylko architektonicznych barier, zarówno w otoczeniu jak i w gronie samych „wózkowiczów”.

Powodów do zadowolenia jest wiele

Wszystkie te działania SON „Podkarpacie” świetnie promowały Jasło, nie tylko na Podkarpaciu. W ostaniem czasie Stowarzyszenie mocno angażowało się w działania zmierzające do zablokowania proponowanych niekorzystnych dla osób niepełnosprawnych zmian w ustawie o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. I znów się udało, m.in. dzięki ogromnemu wsparciu i zaangażowaniu senator RP Alicji Zając i posła Bogdana Rzońcy.

SON „Podkarpacie” zrzesza obecnie 25 członków, ale przez 20 lat działalności przewinęło się ich dziesiątki.

Co dziś czuje pomysłodawca całego przedsięwzięcia?

– Satysfakcję nie tylko z dużych, spektakularnych sukcesów, ale także z wielu małych rzeczy, które się udały. Np. z tego, że u nas spotkało się dwoje młodych ludzi, którzy się pobrali, cieszę się, jak ktoś nowy do nas trafia i wykorzystuje nasze doświadczenia i sposoby powrotu do przerwanej rzeczywistości.  

Podsumowując 20-letnią działalność Dzik zwraca uwagę na ogromne zmiany w podejściu ludzi do kwestii łamania barier. – Kiedy my zaczynaliśmy, to stowarzyszenia były nowością, nie bardzo wiedzieliśmy, jak się za to zabrać. Nie mieliśmy w tym żadnego doświadczenia, nie byliśmy do tego przygotowania, ale zapał był wielki, była chęć działania. To był wulkan. Teraz już tego nie ma.

Skąd te zmiany w podejściu? – To chyba zrozumiałe, w tym czasie bardzo dużo się zmieniło w sensie pozytywnym. Wcześniej była dosłownie pustynia, teraz, mimo jeszcze wielu mankamentów i braków, dostępność do aktywnego życia dla osób niepełnosprawnych znacząco się poprawiła. Ludzi to rozleniwiło, a przecież wystarczy tylko chcieć – twierdzi prezes SON Podkarpacie.

Ewa Wawro

zdj. Jadwiga Steliga

W siedzibie Stowarzyszenia Osób Niepełnosprawnych „Podkarpacie” w Jaśle przy ul. Śniadeckich 15 przez cały rok (w poniedziałki, środy i czwartki) w godz. 15.30 do 17.30 czynny jest punkt informacyjny dla osób niepełnosprawnych

{gallery}galerie/jubileusz_SON{/gallery}