3 listopada Jasło odwiedziła 10-osobowa grupa Żydów z Kanady, na czele z głównym rabinem Centrum Żydowskiego Forest Hill w Toronto – Elie Karfunkelem. Centrum Żydowskie tworzy replikę Wielkiej Synagogi z Jasła wybudowanej w 1905 roku, a zniszczonej w 1939 r. przez nazistów.

Jasielska synagoga stanowiła nie tylko centrum modlitwy i działania społeczności żydowskiej, ale również pełniła większą rolę swoistego centrum kultury dla mieszkańców Jasła (ze względu na wyjątkową akustykę odbywały się tam m.in.: koncerty muzyczne).

Podczas największego święta żydowskiego, Yom Kippur, synagoga została podpalona, a wielu Polaków ryzykowało życie, aby ugasić ogień. Pierwsze podpalenie miało miejsce 15 września 1939 roku, udało się je opanować dzięki pomocy polskich strażaków, jednakże 5 dni później lokalni Żydzi, a także strażacy zostali zmuszeni do ponownego podpalenia synagogi, w wyniku którego świątynia przestała istnieć.

Wielka Synagoga w Jaśle stała się jednym z wielu znaków żydowskich zniszczonych podczas Holocaustu. Tradycje, które reprezentowała Synagoga przetrwały, a entuzjazm związany z ich kontynuacją jest kultywowany w Centrum Żydowskim Forest Hill. Stąd pojawiła się wizja na takie upamiętnienie historii będące przykładem na „żyjącą historię” we współczesnym świecie.

Celem twórców repliki było stworzenie znaku, który pielęgnował będzie żydowską tożsamość i inspirował społeczność poprzez naukę i celebrowanie żydowskiego życia. Świątynia jest w trakcie budowy.

Celem wizyty było nawiązanie współpracy i kontaktów opartych o dziedzictwo historyczne oraz przybliżenie historii Żydów w Jaśle. Podczas spotkania odbyła się krótka prezentacja dotycząca losów społeczności żydowskiej w Jaśle, którą poprowadził Mariusz Świątek, historyk z Muzeum Regionalnego w Jaśle. Sami zainteresowani odbyli krótki spacer po miejscach związanych z przeszłością żydowską w mieście, w tym zobaczyli miejsce, w którym stała Synagoga oraz odwiedzili cmentarz żydowski.

Liczymy na wzmocnienie nawiązanej współpracy celem budowania i promowania historii, szczególnie wśród młodego pokolenia.

Historię budowy repliki można śledzić na stronie: jaslo.ca

UMJ