W związku z położeniem Jasielszczyzny na styku kultur, do dzisiaj zachowało się wiele zabytków, które są pozostałością i świadectwem wielokulturowego bogactwa. Nie każdy wie, że przez powiat jasielski przebiega bardzo cenny i atrakcyjny turystycznie Szlak Architektury Drewnianej, który obejmuje zabytkowe, drewniane dworki, kościoły oraz zabudowę wiejską. Powstanie tego szlaku, to nie lada przedsięwzięcie, ponieważ zostały ujęte na jego trasie największe „perełki” architektoniczne.
Szlak ten ma na celu ochronę i ocalenie wielu zabytków, które dzięki obecności Szlaku Architektury Drewnianej zostały odrestaurowane i odpowiednio zabezpieczone, tak aby mogły służyć kolejnym pokoleniom. Cały szlak składa się z dziewięciu tras, z czego dwie z nich przebiegają przez powiat jasielski, obejmując zabytkowe kościoły i cerkwie na terenie powiatu. Warto dodać iż, zabytkowa architektura drewniana, to nieodłączny fragment tutejszego krajobrazu, gdzie te zabytki pięknie wtapiają się w okoliczne wzniesienia i dolinki. Cały szlak został dodatkowo certyfikowany przez Polską Organizację Turystyczną, czym podkreślono jego ważność oraz istotność dla rozwoju turystyki. Obiekty które znalazły się na trasie szlaku są porozrzucane po całym powiecie, ale mimo wszystko większość z nich, znajduje się w jego południowej części, co związane jest z przeszłością historyczną i ludnością łemkowską niegdyś tam mieszkającą.
Na terenie powiatu jasielskiego szlak ten obejmuje następujące obiekty:
Cerkiew greckokatolicka pw. Świętych Kosmy i Damiana w Krempnej, która pochodzi z końca XVIII w. Obecnie jest to rzymskokatolicki kościół filialny parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej
Cerkiew greckokatolicka pw. Świętych Kosmy i Damiana w Kotanii, która charakteryzuje się typowym stylem architektonicznym dla ludności łemkowskiej. Obecnie jest to rzymskokatolicki kościół filialny parafii św. Maksymiliana Kolbe w Krempnej
Cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Świątkowej Małej, która obecnie jest rzymskokatolickim kościołem filialny parafii Matki Bożej Niepokalanej w Desznicy
Cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Świątkowej Wielkiej, która obecnie jest rzymskokatolickim kościołem filialny parafii Matki Bożej Niepokalanej w Desznicy
Dawna cerkiew greckokatolicka pw. św. Michała Archanioła w Pielgrzymce, która pochodzi z końca XIX w.
Kościół parafialny pw. św. Jana Chrzciciela w Załężu, który pochodzi z XVIII w.
Kościół parafialny pw. Przemienienia Pańskiego w Osieku Jasielskim, pochodzący z początku XV w, w związku z czym uważany jest za jeden z najstarszych kościołów drewnianych w Polsce
Kościół parafialny pw. św. Doroty w Trzcinicy, pochodzący z połowy XVI w, wzniesiony w sposób charakterystyczny dla stylu gotyckiego
Kościół parafialny pw. św. Anny w Święcanach, pochodzący z początku XVI w.
Aby było łatwiej trafić do wspomnianych obiektów na Szlaku Architektury Drewnianej, zostały one oznakowane tablicami, a dojazd do nich wskazują specjalne znaki drogowe. Z pewnością są to miejsca godne uwagi, które odznaczają się wspaniałą, zabytkową zabudową, dzięki czemu są niezwykłą atrakcją w powiecie jasielskim. Warto wybrać się na wycieczkę, tak aby je obejrzeć dokładnie, ich magiczne wnętrza bogato zdobione ale jak i również zobaczyć otoczenie w jakim zostały wzniesione.
Kamila Płazińska
